.
دانشگاه پیام نور بزرگترین دانشگاه دولتی کشور می باشد که در زمینه ها و رشته های مختلف دانشجو و فارغ التحصیلان متخصص زیادی به جامعه معرفی کرده است، یکی از رشته های مهم و پرکاربرد در دانشگاه پیام نور، هنر و معماری بوده که علاوه بر دانشجویان موفق، اساتید علمی متخصصی در این دانشگاه مشغول به کار می باشند، از جمله، یکی از اعضای علمی دانشگاه پیام نور در گروه هنر و معماری، دکتر مجید اخشابی، خواننده و موسیقی دان مشهور کشور می باشد که در حال حاضر عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور استان تهران- مرکز تهران شرق می باشد.
آقای غفار بیات مدیر حوزه ریاست دانشگاه پیام نور استان تهران، در گفتگوی اختصاصی با دکتر مجید اخشابی به بررسی و روند وضعیت هنر و موسیقی در کشور پرداخته است.
متن گفتگو به شرح زیر می باشد:
۱-لطفاً به طور مختصر سوابق علمی و هنری خود را بیان بفرمایید.
فعالیت‌های هنری ام طی چندین سال تلاش شبانه روزی در عرصه موسیقی همواره مشتمل بر تولید آثار، اجرای صحنه ای، تدریس و همکاری های فرهنگی هنری اجتماعی می باشد.
در زمینه تولید؛ آثار مختلفی را در قالب های متعدد موسیقی عرضه داشته ام که بسیاری از آن ها جزو تیتراژهای موفق رسانه ملی است (حدود یکصد تیتراژ)؛ در آلبوم های بسیاری (حدود 400 عدد) خوانندگی یا نوازندگی یا آهنگسازی یا تنظیم و یا نظارت بر ضبط داشته ام.
بیش از 26 لوح تقدیر بابت اجرا یا تولید اثردرجشنواره ها و یا رویدادهای مختلف فرهنگی هنری دریافت کرده ام که در میان آنها می توانم به برخی اشاره کنم ازجمله:مقام اول جشنواره نغمه های محمدی، رتبه دوم جشنواره حکمت و نیایش، دو اثر در زمره یکصد اثر برتر بعد از انقلاب (براساس نظرسنجی مرکز موسیقی صداوسیما)، جشنواره مین اون ژاپن، دریافت تندیس و کسب عنوان بهترین خواننده و آهنگساز از شبکه سوم سیما در جشنواره های مربوطه طی دو سال پیاپی.
در زمینه اجرا نیز حدودا در 30 کشور آسیایی، اروپایی و آفریقایی به اجرای کنسرت پرداخته‌ام. در داخل کشور نیز تقریبا اجراها و کنسرت های بی شماری داشته ام که حاصل همکاری متعدد و مستقیم با تمامی وزارت خانه ها، مراکز فرهنگی دانشگاه ها و ارگان های کشوری و لشکری است.
در زمینه علمی نیز با توجه به اینکه رساله دکتری اینجانب به موضوع بداهه پردازی در موسیقی ایران اختصاص داشت به تازگی مشغول تحقیق، پژوهش و نگارش یک طرح پژوهشی ملی در زمینه موسیقی درمانی هستم. خوشبختانه تاکنون موفق به نگارش ١٠ عنوان کتاب و مقاله علمی پژوهشی شده ام و داوری چندین جشنواره ملی و بین المللی را نیز در زمینه های مختلف هنری و موسیقی عهده دار بوده ام .
۲-در چند وقت اخیر با مفهومی با نام موسیقی درمانی مواجهیم با توجه به سابقه شما در امر هنر به خصوص موسیقی، رشته موسیقی درمانی چه کارکردهایی می تواند داشته باشد و اساسا هدف و ضرورت این رشته در دنیای جدید چیست؟
امروزه در بسیاری از دانشگاه های معتبر دنیا کاربرد موسیقی از نظر درمان، مورد مطالعه و آزمایش قرار دارد و در آنها رشته موسیقی درمانی تدریس می شود. موسیقی تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر روان، جسم، رفتار و نهایتا عملکرد آدمی می تواند داشته باشد. با داشتن اطلاعات مورد نیاز می توان بهره گیری از موسیقی را صرفا از جنبه لذت، انتقال و اتخاذ پیام به جنبه درمان و اثربخشی روانی، جسمی و رفتاری تعمیم و تسری داد.
خوشبختانه طی چند ترم گذشته با دانشجویانم مطالعات ارزشمندی را در این حوزه انجام داده ایم و قصد داشتیم حاصل این تلاش ها را در سمیناری تخصصی با موضوع موسیقی درمانی برای عموم علاقه مندان ارایه کنیم که متاسفانه همچنان محدودیت های پاندمی کرونا از انجام و اجرای این هدف جلوگیری کرده است ولی در آینده ای نزدیک به کمک دانشگاه و دانشجویان چنین سمیناری را برگزار خواهیم کرد.
در خصوص هدف و ضرورت استفاده از موسیقی درمانی باید عرض کنم اهداف و دلایل بسیار مهمی وجود دارد مثل؛ حذف دارو و عوارض اجتناب ناپذیر آن، ارتقاء کیفیت زندگی، تجمیع و هم افزایی لذت با درمان راکه قطعا به مراتب از سایر شیوه ها کارآمدتر و مقبول تر و مطبوع تر است. موسیقی به راحتی می تواند محمل پیام ها، مفاهیم و اندیشه های تجریدی باشد که به آسانی قابل انتقال است؛ به همین دلیل نباید از چنین پدیده و ابزار مهم و اثربخشی در روزگار فعلی غافل بود.
۳- چه عواملی رشته هنر را از سایر رشته های عقلانی مانند (منطق، فیزیک و...) متمایز می کند؟
ممکن است افراد مختلف جواب های مختلفی برای این سوال تامل برانگیز داشته باشند ولی بنظر من توجه به زیبایی و بهره گیری از قوه خیال عمده ترین مشخصه و محسنه هنر نسبت به سایر علوم است. زیبایی در این رشته جوهر تمام کنش ها و جستجوگری هاست. عاملی که معیار ثابت و مشخصی ندارد.
از سویی بهره گیری از دنیای نامحدود خیال، دست هنرمند را برای انجام هر کاری باز می گذارد. اگرچه خلاقیت هم لازمست به این دو دامن بزند ولی خلاقیت را نمی توان تفاوت هنر با سایر رشته ها پنداشت چرا که خلاقیت در همه رشته ها یک رکن اساسی است. اگرچه بدون فکر خلاق نمی توان فیزیکدان بود ولی در زمینه قوه خیال باید گفت گستره عملکرد یک فیزیکدان عالم واقع و محسوسات و ماده است. کارگاه و محل کار و آزمایشگاه تولید او عالم ماده و حقیقی است حال آنکه در هنر این فقط عالم خیال است که محل تمام مکاشفات، پیش بینی ها، طراحی ها و شکل‌گیری های ایده هاست و در نهایت هنرمند بنا به توان و قدرتش اغلب سعی می کند همان عالم را به عالم واقع پیوند دهد.
۴- وضعیت هنر به خصوص موسیقی را در کشور ما از لحاظ تاریخی چگونه ارزیابی می کنند آیا هنر و موسیقی توانسته است رسالت اجتماعی خود را محقق کند؟
کشور ما وارث میراثی عظیم از سرمایه های هنریست اعم از هنرمندانی که به هنر این مرز و بوم معنا داده اند و یا آثار هنری که نماینده تاریخ و فرهنگ و تمدن و اندیشه والای ایرانیست. ایران جزو معدود کشورهاییست که موسیقی قومی، بومی و ملی منحصربه فرد دارد. موسیقی‌ای که مشخصه، کالبد و مفهوم پیچیده، رازآلود و اساطیری دارد.
چنین موسیقی‌ای با وجود موانع بسیار اجتماعی، درطول تاریخ کارکرد خود را داشته است؛ نکته حایز اهمیت اینکه مسئولیت نسل حاضر نسبت به گذشته صد چندان است چرا که هم باید در حفظ و نگهداری این موسیقی کهن بکوشند و از سوی دیگر با بروزرسانی و انتقال و اشاعه آن به سایر کشورها به عنوان پیش قراول فرهنگ و تمدن کشورمان به استمرار، تحکیم و تاثیرکارکرد گفتمان های هنری قوت ببخشند این مقوله جای کار بسیار دارد و باید اعتراف کرد حق مطلب در این زمینه هنوز ادا نشده است.
۵- با توجه به اینکه جنابعالی عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور هستید سیستم آموزشی دانشگاه را چگونه ارزیابی می کنید؟
پیام نور یک فرصت است برای تمام کسانی که در کنار زندگی روزمره دغدغه آموختن و تحصیل دارند و از طرفی از وقت خود می خواهند به بهترین شکل استفاده کنند. فرصتی است برای تمام دانش آموزانی که میخواهند زودتر مسولیت بپذیرند و سریع تر وارد اجتماع شوند افرادی که بجز تحصیل میخواهند از وقت خود برای اهداف دیگری مثل کار استفاده کنند؛ پس پیام نور یک فرصت است.
امروزه تجربه یا درس کرونا به دنیا نشان داد که آموزش از راه دور و تلفیق آن با حضوری بهترین نتیجه را می دهد و جالب اینجاست که پیام نور قبل از چنین تجربه ای بر این تئوری استوار شده بوده که یقینا با تجربه اندوزی، بروزرسانی همچنان باید در دوران پساکرونا نیز در پیاده سازی این الگو بهترین باشد. بدیهی است پیشرفت در امور سایبری و نرم افزاری بیش از پیش باید در دستور جدی کار پیام نور باشد.
اتفاقا مدتیست به راهنمایی و تحقیق برای چندین پایان نامه با موضوع مزایا و معایت آموزش مجازی برای موسیقی مشغولم. این تحقیق نشان داده برای آموزش مجازی موسیقی مزایای بسیاری را می توان برشمرد و معایب ان را می توان با تلفیق کلاس های حضوری کاملا مرتفع ساخت. امیدوارم پیام نور با شیوه و زیرساخت مناسبی که دارد بزودی زود موفقیت های بیشتری را در آموزش فرزاندان کشور عزیزمان نصیب خود کند.